دکتر خدایار عبداللهی

مشاور بازاریابی و فروش

khodayarabdollahi7@gmail.com

ادراک چیست

فرآیند ادارک مصرف کننده: ادراک فرآیندی است که از طریق آن افراد حسهای بویایی ،چشایی ،شنوایی ،لامسه و بینایی را انتخاب ،سازماندهی .و تفسیر می کنند .ادراک ،فراگردشناختی است که انسان براساس آن محیط اطراف خودرا تعبیروتفسیرمی کند شناخت اشیاءیکی ازکارکردهای عمدۀ این فراگرد، هم برای انسانها وهم تاحدودی برای حیوانات، به شمارمی رود. به عنوان مثال،یک شخص  تصویر بهترین دوستش را  وقتی ببیند می شناسد، همچنین  سگ وگربه ظرف غذای خود یا اسباب بازی مطلوبشان را تشخیص می دهند.یا به عنوان نمونه دیگر ، این که خواندن مستلزم شناختن کلمات و حروف الفباست. . انسانها باید چیزهای را درک کنند،بشناسندتابتوانند تعامل معنی داری بامحیطشان برقرارکنند.

مراحل فرایند ادراک مصرف کننده

1)     توجه
هواس ما پیوسته باانبوهی ازاطلاعات بمباران می شوند، ودرصورتی که آنهارا پالایش نکنیم ذهن ما بالبریزشدن ازاطلاعات، به سرعت ازکارخواهد افتاد.درپالایش گزینشی فقط به بخش اندکی ازهمه اطلاعات دردسترس اجازه عبورداده می شود، ادراک کننده تصمیم می گیرد به چه اطلاعاتی توجه کند وکدام یک را نادیده بگیرد  یعنی اطلاعات را آگاهانه پردازش می کند و همچنین توجه گزینشی تحت تأثیر پیش بینی رخدادهای آتی قرارمی گیرد.برای مثال امروز انتظار دریافت اطلاعات مهمی ازطریق پیامک همکارتان داشته باشید، آن پیامک به رغم وجود انبوه پیامکهای روزانه، توجه شماراجلب خواهد کرد.

2)     سازماندهی اطلاعات
هرچندپالایش گزینشی درمرحله توجه صورت می پذیرد، بااین حال یافتن راههایی برای سازماندهی اطلاعات به صورت اثربخش ضرورت دارد. زیرا اطلاعات باقی مانده هنوزفراوان وبسیارپیچیده بوده،  و به آسانی قابل درک وذخیره سازی نیست. با تکه تکه کردن اطلاعات می توان اطلاعات را ثبت کرد برای مثال اگر یک عدد چهل رقمی برای  حفظ کردن به شمابدهد درابتدا تردید درتوان حفظ کردن آن دارید ولی با تکه تکه کردن به شماره تلفن، کد محل، شماره خودرویتان، روز وماه وسال تولد درمجموع می توانید بیش ازآن را هم حفظ کنید.
درصورت تکه تکه کردن اطلاعات غیرعددی، هرتکه اطلاعاتی را طرحواره می نامند وطرحواره ها درسازماندهی اطلاعات نقش مهم دارند، طرحواره هابرساده سازی توصیفات رخدادها یاتوصیفات انسانهاتمرکزدارند.

3)     تعبیروتفسیر
همین که محرکهای معینی توجه شمارا جلب کرد وشما این اطلاعات را دسته بندی یاسازماندهی کردید، گام بعدی کشف دلایل این اعمال است. برای مثال به عنوان یک مدیر ممکن است تعریف وتمجید یااظهار محبت کارمندتان نسبت به خود را به حساب شوروشوقش بگذارید، درحالی که دوست شما ممکن است رفتار وی را چاپلوسی ناصادقانه تعبیروتفسیرنماید

4)     معنی بخشی
انسانها به اطلاعات معنا می بخشند حتی پیش ازآنکه به وجود آنها آگاهی پیدا کنند. قسمتی ازاین معنی بخشی شامل تفکرطبقه ای درحافظه بلند مدت می شود. تفکرطبقه ای متکی براصول گروه بندی ادراکی خودکار ومتنوعی است. افراد چیزهارا اغلب براساس اصول مشابهت یا مجاورت بایکدیگرگروه بندی می کنند.معنی بخشی، تعبیروتفسیراطلاعات ورودی را نیزدربردارد واین معنی بخشی به سرعتی که مغزاطلاعات را انتخاب وسازماندهی می کندرخ می دهد

5)     مدلهای ذهنی
آدمی برای دستیابی به اهدافش بادرجه ای ازقابلیت پیش بینی وصحت، نیازبه نقشه راه ،محیطهایی داردکه درآن زندگی می کند. این نقشه های راه را ،که جلوه های درونی دنیای بیرون است مدلهای ذهنی می نامند. (چرماک 2003-408) این مدل ها شامل جهان بینیهایا الگوهای ذهن ماست که به اندازه کافی ثبات وقابلیت پیش بینی برای هدایت ترجیحات ورفتارهایمان را فراهم می آورد . برای مثال بیشترافراد مدل ذهنی برای شرکت درکلاس موردنظر شان دارند.افراد مجموعه ای از پیش فرضها و انتظارات را دربارۀ چگونگی ورود دیگران یا نشستن آنان در اتاق ، پرسش و پاسخ به پرسشها و مانند آن شکل می دهند .براین اساس می توانند تصویری ذهنی از آنچه که مثلاً حین برگزاری یک کلاس جریان دارد خلق کنند.